پرورش سرخس
سرخس
Fougeres
نام انگلیسی سرخس Fern (فرن) و نام فرانسه آن Fougere (فوژر)می باشد و گیاهی از خانواده سرخس ها یا پلی پودیاسه Palypodiacees است .
بهترین نوع سرخس Fougere که در داخل منزل استقامت خوبی دارد Nephralepis enaltata می باشد .
این نوع سرخس Fougere دارای ساقه کوتاهی است که پوشیده از فلسهای قهوه ای نازک است .
طول برگهای مرکب آن در حدود 90 سانتیمتر است و در اغلب گل فروشیها به فروش می رسد
انواع دیگری از سرخس Fougere مانند پر سیاوش Adiantum که در ایران وجود دارد به رطوبت بسیار نیاز داشته و باید در تراریوم نگاهداری گردد .
همچنین سرخس Asplenium که دارای برگهای پهن است در گلخانه ها نگاهداری می شود ولی سرخس معمولی که در ابتدا نام آن برده شد به خشکی هوای منزل نسبتأ سازگار است .
بطور کلی کلیه سرخس ها به استثنای تعداد کمی از آنها با وجودی که در شرایط مطبوع گلخانه عمل می آیند می توانند برای مدت کوتاهی در هوای خشک اطاق مقاومت کنند و بمحض اینکه در یک محیط گرم و مرطوب قرار گرفتند برگهای جوان ، لطیف و شکننده بر روی بوته آنها ظاهر میشود و این برگهای جوان را نمی توان در محیط خشک نگهداری کرد و اصولا سرخس ها را برای مدت طولانی نمی توان در هوای گرم و خشک نگاهداری کرد .
برای آنکه بتوان در پرورش سرخس Fougere در خانه موفق بود بایستی به نکاتی توجه داشت .
اولین اقدام ، انتخاب نوعی از سرخس Fougere است که با شرایط منزل وفق دهد .
انواع N . exaltata و Peteris و Plyllis و بعضی انواع دیگر برای نگهداری در منزل مناسبند .
سرخس ها در موطن اصلی خود در زیر درختان جنگلی که دارای نور غیر مستقیم ، رطوبت جو و خاک مرطوب است عمل می آیند .
باید همین شرایط را در خانه برای پرورش آنها فراهم ساخت .
بنابراین با انداختن یک کرکره جلوی پنجره از تابش نور شدید آفتاب جلوگیری می شود .
خاک گلدان سرخس Fougere باید همیشه مرطوب باشد نه اشباع از رطوبت و یا به زبان دیگر نباید غرقاب شود .
باین جهت 2 تا 3 سانتیمتر شن درشت باید در ته گلدان بریزند و هیچ وقت ته گلدان نباید در آب قرار گیرد .
می توان در داخل طشتکی که گلدان در آن قرار می گیرد 2 سانتیمتر سنگریزه ریخت و گلدان را روی آن قرار داد تا آب زیر گلدان جمع نشود .
اگر بخواهیم رطوبت محیطی را در منزل فراهم کنیم باید سرخس Fougere را در گلدان سفالی بکاریم و این گلدان سفالی را در داخل گلدان پلاستیکی قرار دهیم به شرطی که قطر گلدان پلاستیکی 5 سانتیمتر زیادتر از گلدان گلی باشد و بین دو جدار را با تورب پر کنیم و این لایه تورب باید همیشه مرطوب باشد .
تعویض گلدان سرخس Fougere خیلی دیر به دیر انجام می شود .
در موقع جابجا کردن که اغلب در بهار انجام می شود باید قطر گلدان جدید حدود یک سانتیمتر تا یک و نیم سانتیمتر بزرگتر از گلدان قبلی باشد نه زیادتر .
دلیل این موضوع این است که ریشه های سرخس Fougere بطئی الرشد است و مقدار خاکی که ریشه در آن موجود نیست زود ترش می شود .
اگر گلدان بزرگی انتخاب کنیم به امید اینکه گیاه رشد بیشتری کند ، اشتباه است بلکه بر عکس گیاه زود از بین می رود .
سرخس ها به محل نسبتأ خنکی احتیاج دارند .
تغییر درجه حرارت و تغییر جای گلدان باعث صدمه گیاه میگردد .
حد اقل درجه حرارت برای سرخس های معمولی 10 ـ 13 درجه سانتیگراد است .
مطلب دیگر اینکه ، هرچند سرخس های انتخابی سایه پسندند ولی باید آنها را در محل روشن و در نور غیر مستقیم قرار داد .
سرخس هائی که در محل سایه قرار می گیرند نتیجه مطلوب را نخواهند داد و دوام بوته کم میشود .
گلدان سرخس Fougere را در زمستان نباید نزدیک بخاری یا شوفاژ قرار داد و نباید نزدیک در ورودی منزل باشد خاک گلدان آن عبارت از :
دو قسمت شن ریز و یک قسمت تورب یا خاک برگ و یک قسمت شن ریز و یک قسمت خاک مرغوب باغچه و مختصری خاک زغال و یا یک قسمت تورب و یک قسمت شن ریز .
تغذیه گیاه با کودهای شیمیائی تجارتی مایع از اوایل بهار تا آخر تابستان و یا ازت کم هر هفته یک مرتبه انجام می شود .
مسئله دیگر اینکه سئوال می شود چه موقع باید به گیاه آب داد ؟
این سئوال صحیح نیست ، هر موقع که گیاه احتیاج به آب دارد باید به آن آب داد ولی هیچ وقت خاک گلدان نباید خشک شود .
ذره ذره به گیاه آب ندهید بلکه در موقع آب دادن تمام خاک باید خیس شود به طوریکه آب از ته گلدان خارج گردد .
موقعی که ریشه فعال بوده و هنگامی که هوا گرم است به آب بیشتری نیاز دارد .
به بوته سالم درتابستان در هفته سه مرتبه باید آب داد ولی همین گلدان در موقع استراحت باید هر سه هفته یکبار آبیاری شود .
گلدانی که تازگی خاکش را عوض نموده اید و یا در مواقعی که هوا سرد است باید کمتر به گیاه آب داد .
بعضی افراد در تابستان گلدان را در هوای آزاد می برند ، این کار صحیح نیست و برگهای سرخس صدمه می بینند .
بهتر است محل گلدان را تغییر ندهند .
تکثیر :
ازدیاد سرخس Fougere به وسیله تقسیم سوش و یا بعضی از سرخس ها را از طریق جدا کردن باجوش زیاد می کنند .
این تقسیم سوش و جداکردن پاجوش در بهار انجام می شود .
ازدیاد سرخس Fougere به وسیله اسپر هم انجام می شود ولی این کار مشکل و محتاج بحث مفصلی است .